Ο Λεωνίδας, ο Ηπειρώτης θείος της Ολυμπιάδας, δεν ήταν ένας απλός παιδαγωγός του Αλεξάνδρου. Ήταν ένας άνδρας διαπνεόμενος από τις αυστηρές αρχές της Λακωνικής αγωγής, τις οποίες μετέφερε με συνέπεια στον νεαρό Μακεδόνα. Γαλουχημένος ο ίδιος με τις αξίες της σπαρτιατικής πειθαρχίας και λιτότητας, ανέλαβε να μεταδώσει στον Αλέξανδρο τα διδάγματα που έκαναν τη Σπάρτη αήττητη: τον αυτοέλεγχο, τη λιτότητα, την αντοχή στις κακουχίες και την απόλυτη προσήλωση στο καθήκον.
Από μικρός, ο Αλέξανδρος υπέστη αυστηρή εκπαίδευση, παρόμοια με εκείνη των Σπαρτιατών εφήβων. Η διατροφή του ήταν ελεγχόμενη, η φυσική του άσκηση εξαντλητική, και η ανθεκτικότητά του απέναντι στον πόνο και την κόπωση καλλιεργούνταν αδιάκοπα. Ο Λεωνίδας συνήθιζε να εξετάζει ακόμα και το τι έτρωγε ο Αλέξανδρος, απομακρύνοντας κάθε πολυτελές ή περιττό στοιχείο από τη διατροφή του. Λέγεται πως όταν ο νεαρός πρίγκιπας σκόπευε να προσφέρει λιβάνι στους θεούς, ο παιδαγωγός του τον επέπληξε, λέγοντάς του να το χρησιμοποιήσει με φειδώ, «μέχρι να κατακτήσει τα εδάφη που το παράγουν».
Η επίδραση της Λακωνικής αγωγής υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του Αλεξάνδρου. Ο ίδιος θεωρούσε τους Σπαρτιάτες πρότυπο ανδρείας και πολεμικής αρετής, και διακατεχόταν από θαυμασμό για τη λιτή αλλά στιβαρή τους εκπαίδευση. Μεγαλώνοντας, υιοθέτησε τις αρχές της Σπαρτιατικής πειθαρχίας στον στρατό του, απαιτώντας από τους άνδρες του να αντέχουν στις δυσκολίες, να μην αποζητούν ανέσεις και να μάχονται με αυτοθυσία.
Όταν ξεκίνησε την εκστρατεία του εναντίον των Περσών, ανέμενε ότι οι Σπαρτιάτες θα τον συνόδευαν σε αυτό το πανελλήνιο εγχείρημα. Η απουσία τους, όμως, τον λύπησε βαθύτατα. Το γεγονός ότι οι Λακεδαιμόνιοι δεν συμμετείχαν, κυρίως λόγω της παραδοσιακής τους ανεξαρτησίας και της ιδιομορφίας της πολιτικής τους θέσης, ήταν για τον Αλέξανδρο μια απογοήτευση που δεν ξεπέρασε ποτέ. Ίσως για αυτό, όταν τοποθέτησε την περίφημη αναθηματική επιγραφή στην Αθήνα, μετά τη νίκη του στα Γαυγάμηλα, έγραψε με σαρκασμό:
«Όλοι οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων».
Διότι, στα βάθη της ψυχής του, ο Αλέξανδρος δεν ήταν απλώς ένας βασιλιάς της Μακεδονίας – ήταν ένας Έλληνας που είχε διδαχθεί να σκέφτεται και να ζει ως Σπαρτιάτης.