Η Λακωνία, μία από τις πιο ιστορικά φορτισμένες περιοχές της Ελλάδας, παραμένει θύμα διαχρονικής κρατικής αδιαφορίας και εγκατάλειψης. Παρά τις υποσχέσεις και τις εξαγγελίες, το Υπουργείο Πολιτισμού συνεχίζει να αγνοεί τον πολιτιστικό της πλούτο, αφήνοντας αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία σε κατάσταση πλήρους παρακμής. Η πρόσφατη δημοσίευση σε τοπική εφημερίδα για την απαράδεκτη εικόνα της εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο της Σπάρτης επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά ότι η πολιτεία έχει εγκαταλείψει μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας.

Τα φυλάκια της εισόδου, που προορίζονταν για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών, παραμένουν κλειστά εδώ και μία δεκαετία, ενώ το πλακόστρωτο είναι διαλυμένο, οι πινακίδες φθαρμένες και η γενική εικόνα του χώρου απογοητευτική. Ακόμα και στην κορυφή της Ακρόπολης, δίπλα στο Ναό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, δεσπόζει μία εγκαταλελειμμένη δεξαμενή νερού, την οποία αρκετοί τουρίστες εκλαμβάνουν ως αρχαιολογικό μνημείο!

Όμως, η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο είναι μόνο η αρχή του προβλήματος. Η Σπάρτη εξακολουθεί να στερείται ενός σύγχρονου αρχαιολογικού μουσείου, με το υπάρχον, που χρονολογείται από το 1875, να αδυνατεί να στεγάσει και να αναδείξει τον πλούτο των ευρημάτων της περιοχής. Το πολυδιαφημισμένο νέο μουσείο παραμένει στα χαρτιά, χωρίς να έχει μπει καν σε φάση κατασκευής, ενώ οι αρχαιότητες φυλάσσονται σε ακατάλληλες αποθήκες, μακριά από τα μάτια του κοινού.

Οι Μυκηναϊκοί τάφοι της Πελλάνας, που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τη μυκηναϊκή περίοδο, παραμένουν κλειστοί και απροστάτευτοι. Ο αρχαιολογικός χώρος των Μενελαΐων, που σχετίζεται με τον Μενέλαο και την Ελένη, είναι εγκαταλελειμμένος, χωρίς στοιχειώδη σήμανση και πρόσβαση. Στον Άγιο Βασίλειο, όπου αποκαλύφθηκε το 2009 το μυκηναϊκό ανάκτορο που πιθανόν ανήκε στη δυναστεία των Ατρειδών, δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική ενέργεια για την προστασία και ανάδειξή του.

Το Αρχαίο Θέατρο της Σπάρτης, ένα από τα σημαντικότερα της κλασικής αρχαιότητας, παραμένει ακόμα ημιτελές, με την αναστήλωσή του να προχωρά με ρυθμούς χελώνας. Ο χώρος του Αμυκλαίου Απόλλωνα, ενός από τα σπουδαιότερα λατρευτικά κέντρα της αρχαίας Λακωνίας, παραμένει χωρίς υποδομές, αφήνοντας ανεκμετάλλευτο ένα σημαντικό μνημείο.

Η κατάσταση είναι εξίσου απογοητευτική και στα βυζαντινά μνημεία της Λακωνίας. Ο ιστορικός οικισμός της Χρύσαφας, ένας από τους σημαντικότερους βυζαντινούς πυρήνες της περιοχής, παραμένει αναξιοποίητος. Η Μονή Ζερμπίτσας, με τη μοναδική αρχιτεκτονική της, βρίσκεται σε προχωρημένη φθορά, ενώ σημαντικοί ναοί, όπως ο Άγιος Γεώργιος Λογκανίκου, παραμένουν σε αχρηστία, χωρίς συντήρηση ή μέριμνα.

Την ίδια στιγμή που άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Αρχαία Μεσσήνη, λαμβάνουν γενναίες χρηματοδοτήσεις για απαλλοτριώσεις, ανασκαφές, αναστηλώσεις και μουσειακές υποδομές, η Σπάρτη παραμένει παραμελημένη. Η Μεσσήνη, υπό την καθοδήγηση του αείμνηστου Πέτρου Θέμελη, μετατράπηκε σε ένα διεθνούς εμβέλειας αρχαιολογικό πάρκο, με ένα πλήρως εξοπλισμένο μουσείο, χώρους υποδοχής, φυλάκια, αναψυκτήριο και εγκαταστάσεις ΑμεΑ. Στη Σπάρτη, όμως, ούτε οι υποδομές εισόδου δεν έχουν τεθεί σε λειτουργία.

Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν μπορεί να συνεχίσει να αγνοεί τη Λακωνία. Είναι αδιανόητο μία περιοχή με τόσο σημαντικά μνημεία να στερείται της προσοχής που της αξίζει. Το νέο αρχαιολογικό μουσείο πρέπει να μπει σε φάση υλοποίησης άμεσα. Οι ανασκαφές πρέπει να συνεχιστούν για την αποκάλυψη της αρχαίας Αγοράς της Σπάρτης, η οποία ακόμα δεν έχει έρθει στο φως. Το Αρχαίο Θέατρο πρέπει να ολοκληρωθεί και να γίνει λειτουργικό, ενώ οι μυκηναϊκοί τάφοι της Πελλάνας και το Ανάκτορο του Αγίου Βασιλείου πρέπει να γίνουν επισκέψιμα.

Οι τοπικοί φορείς, η περιφέρεια, οι βουλευτές της Λακωνίας και η τοπική αυτοδιοίκηση έχουν χρέος να διεκδικήσουν δυναμικά όσα δικαιούται η Σπάρτη. Ούτε μία ακόμα εξαγγελία δεν μπορεί να γίνει ανεκτή χωρίς χειροπιαστά αποτελέσματα. Η Σπάρτη, ένα όνομα γνωστό σε όλο τον κόσμο, αξίζει να έχει έναν αρχαιολογικό χώρο και ένα μουσειακό σύστημα αντάξιο της φήμης της.

Η εγκατάλειψη της Σπάρτης και της Λακωνίας δεν είναι απλά αδιαφορία – είναι υποβάθμιση της εθνικής κληρονομιάς. Το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες του και να πάψει να αντιμετωπίζει τη Σπάρτη ως τον φτωχό συγγενή της ελληνικής αρχαιολογικής κοινότητας. Η ιστορία δεν συγχωρεί την αδράνεια. Και η Σπάρτη δεν ζητά χάρες· απαιτεί δικαιοσύνη.

Ορισμένα από τις δεκάδες θέματα είναι τα :

1. Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης
Το υπάρχον μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1875, είναι ανεπαρκές για να στεγάσει και να αναδείξει τα πλούσια ευρήματα της περιοχής. Παρά τις εξαγγελίες για την κατασκευή νέου μουσείου, οι εργασίες δεν έχουν προχωρήσει, αφήνοντας τα πολύτιμα εκθέματα σε ακατάλληλες συνθήκες. ​odap.grliberal.gr

2. Κλειστοί Μυκηναϊκοί Τάφοι Πελλάνας
Οι σημαντικοί αυτοί τάφοι, που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τη Μυκηναϊκή περίοδο, παραμένουν κλειστοί και απροστάτευτοι, χωρίς καμία μέριμνα για την ανάδειξή τους.​

3. Αρχαιολογικός Χώρος Μενελάια
Ο χώρος που συνδέεται με τον Μενέλαο και την Ελένη, παραμένει σε κατάσταση εγκατάλειψης, χωρίς σήμανση, πρόσβαση ή ενημερωτικό υλικό για τους επισκέπτες.​

4. Βυζαντινός Οικισμός Χρύσαφα
Ένας από τους σημαντικότερους βυζαντινούς οικισμούς της περιοχής, με εκκλησίες και κτίσματα, παραμένει αναξιοποίητος, χωρίς καμία προσπάθεια συντήρησης ή ανάδειξης.​

5. Αρχαίο Θέατρο Σπάρτης
Παρά τις προσπάθειες αναστήλωσης, το θέατρο παραμένει μη λειτουργικό, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες εργασίες για την αποκατάστασή του. ​diazoma.gr

6. Ιερό Αμυκλαίου Απόλλωνα
Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα, αλλά ο χώρος παραμένει μη προσβάσιμος και χωρίς τις απαραίτητες υποδομές για τους επισκέπτες. ​culture.gov.gr

7. Μυκηναϊκό Ανάκτορο Αγίου Βασιλείου
Ανακαλύφθηκε το 2009, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες για την προστασία και ανάδειξή του. ​culture.gov.gr

8. Ρωμαϊκή Στοά Σπάρτης
Ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα του 2ου αιώνα μ.Χ., που παραμένει σε κακή κατάσταση, χωρίς καμία προσπάθεια αποκατάστασης ή ανάδειξης. ​archaiologia.gr

9. Υστερορωμαϊκό Τείχος
Παρά τη σημασία του, το τείχος είναι ελάχιστα γνωστό και δεν υπάρχει καμία μέριμνα για την ανάδειξή του. ​archaiologia.gr

10. Αρχαία Γέφυρα Ξηροκαμπίου
Μοναδικό δείγμα ελληνιστικής γεφυροποιίας, που παραμένει σε κατάσταση εγκατάλειψης, χωρίς καμία προσπάθεια συντήρησης ή ανάδειξης.​

11. Ναός Χαλκιοίκου Αθηνάς
Τα θεμέλια του ναού παραμένουν αναξιοποίητα, χωρίς καμία προσπάθεια αναστήλωσης ή προστασίας.​

12. Αρχαιολογικός Χώρος Πελλάνας
Παρά τα σημαντικά ευρήματα, ο χώρος παραμένει κλειστός και απροστάτευτος, χωρίς καμία μέριμνα για την ανάδειξή του.​

13. Βυζαντινός Ναός Αγίου Γεωργίου Λογκανίκου
Ένα σημαντικό μνημείο που παραμένει σε κακή κατάσταση, χωρίς καμία προσπάθεια συντήρησης ή αποκατάστασης.​

14. Καθεδρικός Ναός Μονεμβασίας
Παρά τη σημασία του, ο ναός παρουσιάζει προβλήματα συντήρησης και στατικότητας, χωρίς να έχουν δρομολογηθεί οι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης.​

15. Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Καλογωνιάς
Ένα ιστορικό μνημείο που παραμένει σε κατάσταση εγκατάλειψης, χωρίς καμία μέριμνα για τη συντήρησή του.​

16. Αρχαιολογικός Χώρος Γερακίου
Παρά τα σημαντικά ευρήματα, ο χώρος παραμένει αναξιοποίητος, χωρίς καμία προσπάθεια ανάδειξης.​

17. Κάστρο Πασσαβά
Ένα μεσαιωνικό κάστρο που παραμένει σε κακή κατάσταση, χωρίς καμία προσπάθεια συντήρησης ή ανάδειξης.​

18. Μονή Ζερμπίτσας
Ένα σημαντικό βυζαντινό μοναστήρι που παραμένει σε κατάσταση εγκατάλειψης, χωρίς καμία μέριμνα για την αποκατάστασή του.

19. Αρχαιολογικός Χώρος Βρυσεών
Ο αρχαιολογικός χώρος των Βρυσεών, αν και έχει αποκαλύψει ενδιαφέροντα ευρήματα, παραμένει αναξιοποίητος. Οι εργασίες έχουν διακοπεί και δεν υπάρχει καμία ενημέρωση για μελλοντικά σχέδια ανάδειξης.

20. Οχυρωματικά Έργα της Οθωμανικής Περιόδου στη Λακωνία
Πολλά από τα οχυρωματικά έργα που κατασκευάστηκαν κατά την Οθωμανική περίοδο στη Λακωνία δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς, ενώ αρκετά βρίσκονται σε κατάσταση προχωρημένης φθοράς χωρίς καμία παρέμβαση συντήρησης.