Απειλείται ο αρχαιολογικός χώρος του Μυστρά από τη διέλευση καλωδίων υπερυψηλής τάσης, στο πλαίσιο σχεδίου για την ενεργειακή σύνδεση τριών νέων αιολικών πάρκων στη Μάνη. Η υπόθεση φέρνει έντονη πολιτική και κοινωνική αναταραχή, με την τοπική κοινωνία να αντιδρά και τη βουλευτή Λακωνίας με το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, Νάγια Γρηγοράκου, να φέρνει το θέμα στη Βουλή με Ερώτηση προς την Υπουργό Πολιτισμού.
Σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που κατατέθηκε για τη σύνδεση των αιολικών πάρκων με το εθνικό δίκτυο, προτείνεται η διέλευση καλωδίων μέσα από την οροσειρά του Ταΰγετου, με ενδιάμεση πορεία μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο του Μυστρά, προτού καταλήξουν σε υποθαλάσσια όδευση προς τη Στερεά Ελλάδα.
Η κίνηση αυτή, που εμφανίζεται ελλιπώς και συγκεχυμένα στα έγγραφα της μελέτης, προκαλεί έντονες αντιδράσεις, καθώς ο Μυστράς είναι αναγνωρισμένο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και τελεί υπό αυστηρό νομικό καθεστώς προστασίας.
Σκόπιμη απόκρυψη στοιχείων;
Όπως καταγγέλλει η κα Γρηγοράκου, η ΜΠΕ παρουσιάζει σοβαρές παραλείψεις και ανακρίβειες: «Η ίδια η Μελέτη, στις σελίδες 5-12 και 8-137, δηλώνει ότι δεν υφίστανται μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς στις Περιφερειακές Ενότητες Λακωνίας και Μεσσηνίας. Αυτό δεν είναι απλώς λάθος – είναι παραπληροφόρηση», αναφέρει.
Η διέλευση των καλωδίων δεν αποτυπώνεται με ακρίβεια στον κύριο κορμό της μελέτης, αλλά εντοπίζεται μόνον σε συνοδευτικά έγγραφα ή χάρτες εκτός του επίσημου πίνακα περιεχομένων της ΜΠΕ. Σε έναν από αυτούς τους χάρτες (SI – Χρήσεις Γης MORES II), που δεν περιλαμβάνεται στην κύρια μελέτη αλλά προσαρτάται σε ξεχωριστό φάκελο της αίτησης, φαίνεται καθαρά η κόκκινη γραμμή του δικτύου υψηλής τάσης να περνά μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο.
Παρέμβαση στη Βουλή
Η Νάγια Γρηγοράκου ζητά απαντήσεις από την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, για τη στάση του Υπουργείου απέναντι στο έργο. Μεταξύ άλλων, ρωτά:
- Πώς εξετάζεται το ενδεχόμενο έγκρισης τέτοιας διέλευσης εντός αρχαιολογικού χώρου;
- Ποιες είναι οι ελλείψεις της ΜΠΕ που εντόπισαν οι Εφορείες Αρχαιοτήτων Λακωνίας και Μεσσηνίας;
- Ποιες κυρώσεις προβλέπονται για εταιρείες που καταθέτουν ελλιπείς ή ανακριβείς μελέτες;
- Τι μέτρα σκοπεύει να λάβει το Υπουργείο ώστε να προστατευθούν τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στο μέλλον;
Η βουλευτής επισημαίνει πως η προστασία του Μυστρά «δεν είναι απλώς ένα τοπικό ζήτημα. Είναι ζήτημα διεθνούς πολιτιστικής ευθύνης». Κάνει λόγο για «μια προσπάθεια να αποκρυφθούν οι επιπτώσεις του έργου από τις αρμόδιες αρχές, μέσα από τεχνάσματα στη δομή της μελέτης».
Αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία
Παράλληλα, πολίτες, πολιτιστικοί σύλλογοι και η ομάδα «Σώστε τα Βουνά της Μάνης» εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για τις επιπτώσεις του σχεδιαζόμενου έργου. «Δεν είμαστε αντίθετοι με τις ΑΠΕ, αλλά όχι με αυτόν τον τρόπο, όχι μέσα από τα ιερά τοπία της ιστορίας μας», σημειώνουν σε ανακοίνωσή τους.
Υπόλογη η Πολιτεία
Το ζήτημα της ασυμβατότητας μεγάλων ενεργειακών έργων με την πολιτιστική κληρονομιά επανέρχεται στο προσκήνιο με αυτή την υπόθεση. Ο Μυστράς, ένας από τους σημαντικότερους βυζαντινούς αρχαιολογικούς χώρους στον κόσμο, δεν μπορεί να γίνει πεδίο εργολαβικής παρέμβασης, προκειμένου να διευκολυνθεί η διασύνδεση έργων που δεν σέβονται τις ελάχιστες απαιτήσεις διαφάνειας.
Η απάντηση του Υπουργείου Πολιτισμού, αναμένεται με ενδιαφέρον, όπως και η περαιτέρω στάση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), αν και όπως σημειώνει η κα Γρηγοράκου, «θα έπρεπε ήδη να έχει κινηθεί διαδικασία ακύρωσης της μελέτης».
Το ζήτημα παραμένει ανοιχτό, όπως και το ερώτημα: Θα επιτρέψουμε να περάσουν καλώδια μέσα από την καρδιά της ιστορίας μας;